Hełmiatka (Netta rufina)

Hełmiatka - kaczka hełmiasta (Netta rufina, ang. Red-crested Pochard) - to średniej wielkości wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych, zamieszkujący południową część krainy palearktycznej od Półwyspu Iberyjskiego po Azję Środkową. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego i południowej Azji. W Polsce nielicznie gniazduje na Mazurach (rezerwat biosfery Jezioro Łuknajno), w pozostałych rejonach kraju bardzo rzadka. Osiąga następujące wymiary: długość 45-55 cm, rozpiętość skrzydeł do 90 cm., a waga 0,8 - 1,5 kg.
Samiec w okresie godowym ma czarne upierzenie dolnej części szyi, piersi, brzucha, kupra i pokryw skrzydłowych. Boki białe, a wierzch szary. Dziób czerwony, głowa i górna część szyi kasztanowordzawa, wydłużone pióra potylicy tworzą puszysty czub. Na skrzydle białe lusterko z różowawym nalotem. Samiec w szacie spoczynkowej jest podobny do samicy lecz ma czerwony dziób.
Samica i młode są szarobrązowe, z jasnym policzkiem i spodem ciała oraz białym lusterkiem z brązowawym nalotem i ciemnym wierzchem głowy.
Najchętniej przebywa na większych stawach i jeziorach, gdzie gęsto zarośnięte połacie sąsiadują z głębokimi oczkami czystej wody.
Pożywienie hełmiatki złożone jest z zielonych części roślin wodnych z niewielką ilością pokarmu zwierzęcego takiego jak ślimaki i inne bezkręgowce. Żeruje zawsze w wodzie, nurkując bądź gruntując. Potrafi zanurkować nawet na głębokość do 4 metrów i przebywać pod wodą do 30 sekund.
Toki rozpoczynają już jesienią, a zima przynosi nasilenie zalotów. Znamienne jest tokowanie grupowe, najczęściej w godzinach południowych. Specyficzne podczas toków jest przekazywanie przez samca wydobytego z głębokiej wody pokarmu roślinnego samicy. Takie zachowanie jest rzadkie u kaczek. Pomiędzy przybyciem pary w rejon wylęgu, a budową gniazda może upłynąć kilka tygodni.
Gnieździ się pojedynczo, czasem w małych koloniach. Podstawę gniazda stanowią zwały starej trzciny. Wyjątkowo zakłada gniazdo na lądzie pod osłoną krzewów lub trzcin. Wyprowadza jeden lęg w roku, powtarzany w przypadku utraty lęgu. Samica składa 6-12 kremowo-żółtych lub bladozielonych jaj. Znajdowano jednak gniazda nawet z 21 jajami, jednak nie jest pewne, czy wszystkie jaja pochodziły od jednej samicy. Zdarza się także, że jaja są składane w gniazdach innych rodzajów kaczek. W Europie Środkowej jaja są składane najwcześniej w połowie kwietnia, ale częściej w pierwszych dniach maja. Wysiadywanie przez samicę trwa średnio 26 dni. Pisklęta uzyskują zdolność latania po 45-50 dniach.
Gatunek nie należy do zagrożonych. W Polsce objęta jest ochroną gatunkową ścisłą.
Opracowano na podstawie angielskiej i niemieckiej wersji encyklopedii Wikipedia.