Karolinka (Aix sponsa)

Karolinka (Aix sponsa), ang. Wood duck lub Carolina Duck to ptak wodny z rodziny kaczkowatych. Jest mniejsza od najpopularniejszych polskich kaczek krzyżówek.
Jej długość ciała to 45-48 cm, rozpiętość skrzydeł około 73 cm, a waga 0,5-0,7 kg. Samce są nieco większe od samic.
Gatunek ten pochodzi z Ameryki Północnej. Najwięcej tych ptaków jest w stanie Karolina Północna, stąd zapewne pochodzi europejska nazwa tego gatunku, gdyż w swojej ojczyźnie nazywana jest kaczką leśną.
Samiec ma wierzch głowy i czub zielony z metalicznym połyskiem oraz dwiema białymi pręgami. Dolna część głowy i otoczenie oka niebieskopurpurowe, policzki i gardziel białe, pierś kasztanowopurpurowa w białe cętki, wierzch ciała brązowo-zielono-błękitny, boki płowożółte o drobnym, pionowym pręgowaniu. Samica jest brązowa z domieszką żywszych kolorów jak u samca. Karolinka występuje jednak w kilku mutacjach barwnych. Popularne są odmiany: biała, beżowa i brązowa.
Karolinki to ptaki leśne. Biotop, w którym występuje ten gatunek, to wzniesienia porośnięte lasem z licznymi jeziorkami. Najchętniej przebywa na zbiornikach słodkowodnych z daleka od siedzib ludzkich (leśne stawy, strumyki, rozlewiska i zadrzewione bagna).
Karolinki migrują od października do grudnia w okolice Florydy, Kuby i Meksyku.

Ciekawostką jest, że swoje niezwykle kolorowe upierzenie karolinka zawdzięcza głównie nie barwnikom piór, ale ich strukturze, gdyż rozszczepiają światło nadając kaczkom taki właśnie wygląd.
Samiec około września zmienia upierzenie na godowe. Ten czas jest u karolinek bardzo widowiskowy. Samiec pływa wokół samicy pokazując się jej z każdej strony i wydając najróżniejsze odgłosy. Podczas swojej prezentacji kaczor, od czasu do czasu, zanurza dziób w wodzie. Samica na takie zachowanie podpływa do samca i delikatnie pije wodę. Wtedy on unosi wysoko głowę i wydaje całą serię dźwięków. Od tej pory on i ona stanowią nierozłączną parę, w której prym wiedzie samica (pierwsza płynie, pierwsza leci itp.).
W okresie godowym karolinka wyszukuje dziuplę i zakłada gniazdo na wysokości 2 do 20 metrów nad ziemią, często daleko od wody. Składa tam od sześciu do dwunastu biało-kremowych jaj (wielkości piłeczki do tenisa stołowego), które wysiaduje przez 28-39 dni. Pisklęta po wykluciu wyskakują z dziupli, a kaczka prowadzi je nad wodę.
W swym naturalnym środowisku karolinki żywią się zooplanktonem: mięczakami, małymi rybkami, owadami oraz zielonymi częściami roślin. Jesienią i zimą zjadają różne nasiona, w tym również orzechy, żołędzie i kasztany rozcierane w silnym mięśniowym żołądku.
Na początku XX w. groziła jej zagłada wskutek polowań i niszczenia zajmowanego biotopu, jednak dzięki całkowitej ochronie w latach 1918-1941 na terenie USA i Kanady jej populacje się odbudowały.
Polskie osobniki na wolności to najczęściej uciekinierzy z hodowli.
Pokazywane zdjęcia samca zostały zrobione na stawie blisko centrum Łodzi pod koniec listopada 2009 roku. Spóźniłem się o tydzień, aby sfotografować także samicę. Osobnik ten obserwowany jest na tym stawie każdej jesieni od kilku lat, aż do zamarznięcia wody.

Karolinka - podobne gatunki

Karolinka ze względu na swoje egzotyczne pochodzenie raczej nie jest podobna do naszych, rodzimych kaczek. Na zdjęciu obok pokazany jest samiec w szacie godowej, w porównaniu do samca krzyżówki. Poniżej znajdują się odnośniki do fotografii i opisów polskich kaczek.

KACZKI NURKUJĄCE (grążyce)

Czernica

Głowienka

Markaczka

Lodówka

Gągoł

Hełmiatka

Edredon

KACZKI PŁYWAJĄCE (pławice)

Krzyżówka

Krakwa

Rożeniec

Świstun

Płaskonos

Cyraneczka