Płaskonos (Anas clypeata)

Płaskonos (Anas clypeata, ang. Northern Shoveler (Shoveler), dawniej nazywany również Spatula clypeata to średni, wędrowny ptak wodny z rodziny kaczkowatych, zamieszkujący Eurazję poza północnymi skrajami i basenem Morza Śródziemnego oraz Amerykę Północną. Przeloty w III-IV i VIII-XI. Zimuje w południowej Europie, północnej i środkowej Afryce, południowej Azji i Ameryce Południowej. W Polsce nielicznie gnieździ się na całym niżu, ale w rozproszeniu.
Średnie wymiary ptaka to: długość ciała 43-52 cm., rozpiętość skrzydeł około 80 cm, waga 500-800 g. Kaczor należy do najefektowniej ubarwionych kaczek. Jest większy od samicy. W ubarwieniu godowym samiec ma głowę i górną część szyi zielonoczarną z metalicznym połyskiem, dół szyi biały. Wierzch ciała ciemny z białym obramowaniem, spód i boki kasztanowo-rude z białą obwódką. Lusterko zielone, pokrywy skrzydłowe błękitne. Nogi czerwone. Samica jasnobrązowa z ciemnym nakrapianym deseniem i białawym brzuchem oraz błękitnymi pokrywami skrzydłowymi i zielonym lusterkiem. Samiec poza okresem godowym i osobniki młodociane przypominają samicę. Spośród wszystkich kaczek wyróżnia się łyżkowato rozszerzonym, spłaszczonym dziobem służącym do odcedzania pokarmu z wody. Jest on tak nieproporcjonalny, że wręcz karykaturalny i nie sposób go nie zauważyć.
Preferuje stawy, jeziora i starorzecza lub zbiorniki na otwartej przestrzeni o gęsto zarośniętych brzegach.. Wolą wody płytkie z bujną roślinnością szuwarową. Zimą pojawiają się także na wybrzeżach mórz.
Pobiera pokarm zwierzęcy i roślinny, głównie małe skorupiaki i mięczaki, owady i ich larwy oraz nasiona. Często żeruje nocą.
Zaloty płaskonosów polegają na pływaniu wokół samicy z zanurzonym dziobem, tak jakby samiec chciał pokazać, że jest mistrzem w odcedzaniu i filtrowaniu wody. Gniazdo buduje w zagłębieniu na lądzie w pobliżu wody, w trawie lub pod osłoną roślinności. W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając w kwietniu-czerwcu 6-13 zielonkawych jaj o średnich wymiarach 55x7 mm i średniej masie 40 g. Wysiadywanie są 23-24 dni przez samicę. Gdy samica idzie się pożywić jaja przykrywa dokładnie kołderką z puchu. Po to, żeby się nie przeziębiły i żeby nie znalazł ich żaden drapieżnik. Samiec nie odstępuje wtedy samicy nawet na krok. Pisklęta są zagniazdownikami i od razu po wykluciu idą za mamą na wodę. Młode są lotne po 40-45 dniach.
Płaskonosa można zobaczyć obserwując stada innych kaczek, z którymi chętnie przebywa. Gatunek objęty ochroną ścisłą.
Opracowano na podstawie niemieckiej i angielskiej encyklopedii Wikipedia.

Płaskonos - podobne gatunki

Płaskonos w szacie godowej różni się znacznie kolorem upierzenia od innych krajowych kaczek. W innych szatach łatwo go rozpoznać po charakterystycznym dziobie. Fotografie i opisy innych polskich kaczek znajdziesz pod linkami poniżej.

KACZKI PŁYWAJĄCE (pławice)

Krzyżówka

Krakwa

Rożeniec

Świstun

Cyraneczka

Karolinka

KACZKI NURKUJĄCE (grążyce)

Czernica

Głowienka

Markaczka

Lodówka

Gągoł

Hełmiatka

Edredon