Biegus malutki (Calidris minuta)


Biegus malutki - Calidris minuta
Biegus malutki (Calidris minuta, ang. Little Stint) to mały ptak wędrowny z rodziny bekasowatych, zamieszkujący pas od północnej części Półwyspu Skandynawskiego po Wyspy Nowosyberyjskie i dolny bieg Leny. Zimuje w pasie ciągnącym się od basenu Morza Śródziemnego, przez Półwysep Arabski i Mezopotamię po wschodnie Indie.
Wymiary średnie to: długość ciała 12-16 cm, rozpiętość skrzydeł 27-37 cm, waga 17-32 g .
W Polsce jest gatunkiem regularnie przelotnym, spotykanym w całym kraju, niezbyt licznie, podczas przelotów w maju-czerwcu lub liczniej jesienią (w lipcu-październiku). Często występuje w mieszanych stadach z innymi biegusami, gdzie wyróżnia się małymi rozmiarami. Jest to ptak o wielkości wróbla, smukłej sylwetce z krótką szyją. Najmniejszy europejski biegus. Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. W szacie godowej wierzch ciała brązowordzawy pokryty ciemnymi i jasnymi plamami. Jasne plamy układają się na grzbiecie w kształt litery "V". Spód ciała i brew biała. Nogi i dziób ciemne. W szacie spoczynkowej wierzch ciała ciemnoszary z ciemnymi i jasnymi plamami. Litera "V" nadal widoczna. U osobników młodocianych białe plamy wyraźniejsze. W locie widoczna jest jasna pręga wzdłuż skrzydeł, ciemny pas pomiędzy końcem grzbietu i ogona, jasny kuper oraz wspomniany wzór V. W szacie godowej można go łatwo pomylić z biegusem małym. Jego środowiskiem bytowania jest tundra i lasotundra północnej Europy i Syberii, najchętniej w pobliżu terenów podmokłych. Zimą brzegi wód słodkich i słonych. Pokarm to drobne bezkręgowce zbierane z powierzchni podłoża podczas pieszej wędrówki, głównie w ciągu dnia. Na lęgowiskach je głównie owady.
Jest mniej terytorialnym gatunkiem od innych biegusów. Na lęgowisko ptaki przelatują w końcu maja lub na początku czerwca , jeszcze w okresie topnienia śniegu. Gniazduje w rozproszeniu. Gniazdo  zakłada na ziemi, na suchym wzniesieniu w pobliżu wody, w płytkim dołku słabo ukrytym w roślinności. Samica najczęściej składa dwa lęgi, przy udziale różnych samców. Pierwszy wysiadywany jest przez pierwszego samca, a drugi przez samicę (zdarza się, że przez obydwoje rodziców). Są to najczęściej 4 zielonkawe lub płowe, brązowo nakrapiane jaja. Wysiadywanie trwa 20-21 dni. Młode uzyskują lotność po 14-16 dniach. Ptaki młode opuszczają lęgowiska po około dwóch tygodniach od odlotu dorosłych.
W Polsce gatunek objęty ochroną ścisłą. W Europie status zagrożenia S (niezagrożony).

Biegus malutki - podobne gatunki

W szacie godowej wyróżnia się jasnym wzorem na grzbiecie w kształcie litery V (zdjęcie powyżej). W szacie spoczynkowej ejst szaro-biały, troche podobny do piaskowca. Biegus mały różni się we wszystkich szatach od malutkiego jaśniejszymi, oliwkowymi nogami.

Inne biegusy pojawiające się w Polsce to: piaskowiec, biegus zmienny (rzadko gniazduje), rdzawy, płaskodzioby, płowy, arktyczny, malutki i mały oraz gatunki wyjątkowo zalatujące (stwierdzone poniżej pięciu razy): biegus wielki, tundrowy, karłowaty, białorzytny i długoskrzydły.


© Jurek Grzesiak 2006-2009 - Fotograficzny atlas flory i fauny - Biegus malutki