Jaskółka brzegówka (Riparia riparia)


brzegówki przy norce lęgowej
Jaskółka brzegówka (Riparia riparia) ang. Sand Martin, jest najmniejszą z trzech jaskółek lęgowych w Polsce i jedyną z brązowym ubarwieniem wierzchu. Spód ciała jest biały z brunatną przepaską na piersi. Osobniki młodociane są z wierzchu jasno cętkowane. Brzegówka występuje tylko lokalnie (lecz stosunkowo licznie), tam gdzie znajdzie odpowiednie warunki. Gniazduje w koloniach, w samodzielnie wykopanych norach (bardzo rzadko w naturalnych szczelinach). Znajdują się one w stromych ścianach piaszczystych lub gliniastych, najchętniej w skarpach w pobliżu wody, ale coraz częściej także w gliniankach, wyrobiskach piasku i żwirowniach (a nawet w wykopach budowlanych). Norki lęgowe są zwykle głębokości 50-70 cm, budowane w podłożu, które zapewni bezpieczeństwo gniazdom, w górnej części skarpy. Budowa gniazda trwa 3-4 dni. Na końcu nora się rozszerza tworząc komorę lęgową, która jest skąpo wysłana suchą roślinnością. Liczebność kolonii zwykle nie przekracza 100 par, jednak zdarzają się i takie liczące do 1000 gniazd. W koloniach wiele norek jest niedokończonych lub opuszczonych, więc ocena liczebność koloni poprzez policzenie gniazd wykazuje zawyżony wynik. Brzegówka składa jaja od końca maja, w lęgu jest 4-5 białych, rdzawo nakrapianych jaj. Żywi się owadami (głównie najmniejszymi), które jak inne jaskółki chwyta w locie. Żeruje najchętniej nad wodami i mokradłami, także nad łąkami, rzadziej nad polami uprawnymi. Lata głównie lotem aktywnym, szybuje znacznie rzadziej niż inne gatunki. Brzegówka w czasie przelotów koczuje w nawet kilkutysięcznych stadach na trzcinowiskach.
Jaskółka brzegówka - Riparia riparia
Brzegówki chętnie przesiadują na roślinach, patykach w pobliżu ich gniazd.

brzegówka wylatująca z gniazda

młode jaskółki w norce
Młode brzegówki wyglądające z norki lęgowej.

kolonia jaskółki brzegówki
Kolonie lęgowe jaskółki brzegówki.

norki lęgowe brzegówki



Brzegówka - podobne gatunki


Dymówka
Dymówka

Związana mocno z krajobrazem wiejskim i ludzkimi zabudowaniami. Łatwo ją rozpoznać po rdzawym kolorze wokół dzioba.

Oknówka
Oknówka

Podobnie jak dymówka chętnie gniazduje w osiedlach ludzkich.

© Jurek Grzesiak 2010 - Fotograficzny atlas flory i fauny - Jaskółka brzegówka