Pleszka (Phoenicurus phoenicurus)


pleszka - Phoenicurus phoenicurus
Pleszka (Phoenicurus phoenicurus, ang.Common Redstart lub Redstart) to mały ptak wędrowny z rodziny drozdowatych. Długość ciała to 14-15 cm, rozpiętość skrzydeł 20-24 cm, waga około 15-20 g. Funkcjonuje także wiele ludowych nazw dla tego gatunku: słowik murowy, pokrzewka czarnousta, piegża czarnoszyja, owadożer czarnogardły czy ludarka rudochwost.
Pleszka jest podobna do kopciuszka.
Samce część twarzową głowy i gardło mają czarne, czoło i brwi białe. Wierzch głowy i grzbiet niebieskoszare. Skrzydła brązowe z beżowymi brzegami piór. Pierś i boki rude, brzuch biały, pokrywy podogonowe pomarańczowe. Kuper, pokrywy nad ogonowe i ogon jaskrawo-rdzawoczerwone, a wewnętrzne sterówki ciemnobrązowe. Samice są podobne do samic kopciuszka, różnią się przede wszystkim rudawym spodem ciała. Z wierzchu są jednolicie brązowo-szare, od spodu blado-rude. Ogon taki sam jak u samców. Gardło i obrączka oczna białe. Młode mają ogon ubarwiony jak u dorosłych, ale są brązowo i beżowo nakrapiane z wierzchu i prążkowane od spodu.
Ma postawę wyprostowaną, często regularnie kiwa ogonem. Wędruje przeważnie nocą. Ptaki te są trudne do zauważenia, gdyż przebywają głównie w koronach drzew. Zauważone przelatują szybko w inne miejsce. Na ziemię zlatują rzadko, najczęściej aby podjąćzauważonego wcześniej owada. Podobnie jak kopciuszek chętnie przebywa w pobliżu siedzib ludzkich preferując jednak zieleń, a unikając zabudowań. Nigdzie nie jest ptakiem licznym. W Polsce jest rozpowszechniony, ale nieliczny ptak lęgowy. występujący na całym niżowym obszarze kraju. Występuje głównie w parkach, sadach, ogrodach i na obrzeżach lasów liściastych i mieszanych, ale także w widnych młodnikach sosnowych. Zamieszkuje prawie całą Europę, środkową Azję i Bliski Wschód. Zimuje w Afryce na północ od równika i na Półwyspie Arabskim (przeloty IV oraz IX-X).
Śpiew ma melancholijny, szybki, często z wplecionymi naśladowaniami śpiewu innych ptaków. Odzywa się często ze szczytu drzewa, najintensywniej o świcie.
Pleszki żywią się głównie owadami, które chwytają w locie ze stałego stanowiska lub zbierają z liści i z ziemi. Jesienią zjadają także różne jagody. W ciągu roku wyprowadza jeden-dwa lęgi: pierwszy w maju, a ewentualny drugi w czerwcu.
Gniazda budują w dziuplach o szerokim wejściu, zasiedlają skrzynki lęgowe z dość dużym otworem wlotowym (np. rozkutym przez dzięcioły) lub ewentualnie w niszach budynków stojących w lesie lub parku.
Gniazdo zbudowane jest z liści i mchu, a wyściełane luźno ułożonymi piórami. Samica składa 6-7 niebieskich jaj, które następnie wysiaduje przez 12-14 dni. W powtarzanych lęgach jest już tylko 4-5 jaj. Część pleszek wysiaduje podrzucone jajo kukułki. Musi być to jednak jajo złożone przez samicę kukułki wychowaną w gnieździe pleszki, gdyż tylko wtedy jest ono jednolicie niebieskie. Młode opuszczają gniazdo po około 14-16 dniach, a po kolejnych dwóch tygodniach usamodzielniają się i opuszczają terytorium rodziców.
W Polsce pleszka objęta jest ochroną gatunkową ścisłą.

Ptak na fotografii obok to młodociany samiec.

© Jurek Grzesiak 2007 - Fotograficzny atlas flory i fauny - Pleszka