Wąsatka (Panurus biarmicus)

Wąsatka (Panurus biarmicus, ang. Bearded Tit) to niewielki ptak należący do rodziny ogonatek. Zamieszkuje wschodnią Europę, gdzie odbywa legi i zimuje. Na zachodzie w Hiszpanii zimuje, zamieszkuje także cześć Azji. W Polsce nieliczny ptak lęgowy. Zamieszkuje większość niżowego obszaru kraju, ale rozmieszczenie nierównomierne. Najliczniej występuje na Pomorzu Zachodnim, nad Zalewem Wiślanym i w dolinie Baryczy. Jest to ptak o długości ciała około 13-17 cm i rozpiętości skrzydeł 16-18 cm. Waga około 14 gramów.

Upierzenie jasnocynamonowe, bardzo długi, zwężający się ogon i krótkie skrzydła. Dziób ostry, lekko wygięty. Oko i dziób żółte. U samców głowa i kark są jasnoszare, na bokach głowy charakterystyczne, czarne plamy w kształcie "wąsów". Grzbiet, ogon i lotki cynamonowordzawe, spód ciała biały z lekkim, różowym odcieniem. Barki rdzawożółte. Skrzydła w podłużne pasy brązowo-czarno-białe. Pokrywy podogonowe czarne. Samice mają głowę cynamonowobrązową bez "wąsów", beżowe pokrywy podogonowe i bardziej matowe upierzenie. Młode podobne do samic, lecz z czarnym grzbietem i pokrywami podogonowymi.

Wąsatka jest ptakiem towarzyskim, żyje w stadach i gniazduje często w skupieniach. Dobrze osłonięte gniazdo (w kształcie półkuli) buduje na pływających, rozkładających się roślinach wodnych lub nisko nad wodą w dobrze ukrytej w kępie trzciny lub turzycy. Jaja składa w ilości 5 do 7 o wymiarach około 14x18 mm. Mają kolor biały z rzadkimi ciemnobrązowymi plamkami i żyłkami. Wysiaduje przez okres 11-13 dni licząc od zniesienia ostatniego jajka. Pisklęta opuszczają gniazdo po 10-13 dniach. Wyprowadza dwa lęgi w roku, pod koniec kwietnia i w czerwcu. W okresie letnim żywi się owadami i innymi bezkręgowcami, a zimą nasionami trzciny. Ptak jest ciekawski i czasem podlatuje blisko obserwatora Gatunek chroniony, wymieniony w polskiej czerwonej księdze zwierząt jako wymagający szczególnej uwagi, a w Dyrektywie Ptasiej, zagrożony wycinaniem na skutek wypalania trzcinowisk.

Na fotografii powyżej dwa młode samce.
Charakterystyczny dla młodych jest czarny pas na plecach.
Samca można odróżnić po czarnej plamie wokół oka i jasnym dziobie.

juvenalna wąsatka

Dorosły samiec wąsatki.