Sowa uszata (Asio otus)
 Ogólnym ubarwieniem i kształtami podobna do puchacza, jednakże znacznie od niego mniejsza. Nieco większa od puszczyka. Samce i samice ubarwione są jednakowo, ale samice są nieco większe. Długość ciała: samce około 35 cm, samice około 37 cm, rozpiętość skrzydeł: samce 90-95 cm, samice około 100 cm. Waga samce około 260 g, samice o 20 gramów więcej. Uszatka ma upierzenie rdzawo-brązowe w ciemne plamki i kreski. Spód ciała jest jaśniejszy, żółtawobrązowy, pióra na piersiach z podłużnymi kreskami. Na ogonie i lotkach pierwszorzędowych ciemniejsze, poprzeczne paski. Na głowie charakterystyczne "uszy" utworzone z piór. Oczy pomarańczowoczerwone, otoczone ciemnymi piórami. Azlara ("twarz") pomarańczowo-brązowa. Dziób czarny, nogi opierzone. Młode wyglądają podobnie, jednak kreskowanie jest delikatniejsze, a "uszy" krótsze i mniej widoczne. Szlara nieco ciemniejsza. Głosy godowe można usłyszeć wyłącznie w nocy. Poza sezonem lęgowym uszatki najczęściej milczą. Głos zaniepokojenia to skrzeczące "wek wek". Uszatki znane są ze swych migracji. Stwierdzono, że mogą one przemieszczać się na odległość nawet do 2000 km. Często tworzy zimowe zgrupowania, które mogą być zlokalizowane zarówno w okolicach nie zaludnionych jak i w centrach miast. Na jednym lub sąsiednich drzewach można wtedy zobaczyć nawet do 20-30 osobników. Miejsca gromadnego przebywania nie zmieniają się zbyt często i są prawdopodobnie wykorzystywane przez te same ptaki. Jeśli taka grupa przebywa w jednym miejscu przez dłuższy czas, co się często zdarza, to na ziemi gromadzi się spora liczba tzw. wypluwek. Są to nie strawione części pokarmu (sierść, pióra, kości, chitynowe pancerzyki owadów), które ptaki zwracają w formie zbitych, kulistych lub wałeczkowatych grudek. Tworzą je wszystkie gatunki sów, a po ich składzie można stwierdzić np. czym dany gatunek się żywi i jakie gryzonie występują w okolicy. Jest aktywna głównie nocą, ale poluje zazwyczaj o zmierzchu i świcie. Lot ma wolny, ślizgowy, z uwagi na miękkie lotki bardzo cichy. Lata sprawnie między w gęstym zadrzewieniu. Podczas polowania potrafi zawisnąć w powietrzu trzepocząc skrzydłami. W dzień uszatka siedzi ukryta na drzewie. Jest płochliwa, a zaniepokojona prostuje się i wysmukla oraz przymyka oczy. Częściowo osiadła, częściowo podejmuje wędrówki (przeloty od lutego do kwietnia oraz od października do listopada). Jej środowisko to głównie lasy, zadrzewienia śródpolne, parki o gęstym zadrzewieniu. Liczniejsza w lasach iglastych, ale występuje wszędzie tam gdzie są wysokie, stare drzewa, a w pobliżu występuja tereny otwarte odpowiednie do polowania. W ostatnich latach coraz liczniejsza w obrębie osiedli ludzkich, również w dużych miastach. Przykładowo w 1995 roku we Wrocławiu stwierdzono 45 terytoriów tych sów. Widywana jest także w obrębie blokowisk. Pożywienie to prawie wyłącznie gryzonie, głównie norniki i myszy. Tylko wyjątkowo chwyta inne gryzonie, ptaki, owady lub żaby. Po ok. 3-4 godzinach po posiłku wydala przez dziób niestrawione resztki pokarmu w postaci wypluwek. Są one duże (2 x 5 cm), owalne, koloru czarnego lub szarego i zawierają kości, zęby i sierść. W ciągu jednego lata uszatka potrafi zjeść ponad 1000 gryzoni. Uszatki polują na otwartych przestrzeniach: łąkach, ugorach, polach uprawnych, ale rzadko w lasach, gdzie gniazdują i odpoczywają w dzień. Latają od zmierzchu do świtu, nisko (1-2 m.) nad ziemią, lotem ślizgowym ze skrzydłami ułożonymi poziomo i nasłuchują z głową przechyloną w jedną stronę. Gdy sowa namierzy ofiarę natychmiast spada na nią, przygważdżając szponami do ziemi. Mniejsza zdobycz jest od razu połykana lub niesiona w dziobie, większa niesiona jest w szponach. Wyprowadza jeden lęg w roku, zwykle w połowie lub pod koniec kwietnia. Samce zajmują terytoria i bronią ich głosem już zimą. Okres lęgowy trwa od marca do sierpnia. Podczas zalotów samiec odbywa loty tokowe z pojedynczymi uderzeniami skrzydeł. Uszatki bronią gniazda przed intruzami przyjmując groźny wygląd: rozkładają skrzydła, stroszą pióra i pochylają głowę, przez co wydają się o wiele większe niż w rzeczywistości. Mogą również odciągać wroga od gniazda udając, że są ranne lub, że coś upolowały. Robią przy tym dużo hałasu. Rzadziej atakują bezpośrednio, rzucając się ze szponami na głowę intruza. Gniazdo zajmuje najczęściej po innych ptakach, zwłaszcza krukowatych: wronach, srokach, gawronach, krukach, ale także, choć rzadziej, po drapieżnikach: myszołowach lub krogulcach. Umieszczone jest najczęściej wysoko (5-10 m.) w górnej części korony, przeważnie drzewa iglastego, bliżej pnia. Rzadziej zdarzają się gniazda na ziemi. Uszatki chętnie wykorzystują wiklinowe kosze lęgowe oraz skrzynki lęgowe wieszane na drzewach. Przed złożeniem jaj gniazdo jest wyściełane korą, piórami, liśćmi i mchem. Jaja są niemal kuliste, równo-biegunowe, o grubej, gładkiej skorupie, białe. Średnie wymiary to 41x33 mm. Jaja w ilości 4-6 (zdarza się do 8) składane są w odstępach dwudniowych. Wysiaduje wyłącznie samica przez około 30 dni od złożenia pierwszego jaja. Pisklęta wychodzą z gniazda na pobliskie gałęzie po około 25 dniach, gdzie są karmione przez rodziców. Po ok. 35 dniach od wyklucia potrafią latać, pomimo że pokryte są jeszcze białym puchem. Młode stają się niezależne od rodziców po około dwu miesiącach. Uszatka Objęta jest ochroną gatunkową ścisłą. Najlepszą metodą ochrony jest pozostawianie drzew z gniazdami po ptakach krukowatych oraz ogólnie utrzymywanie krajobrazu rolniczego z mozaiką pól, łąk, zadrzewień i zakrzaczeń. Opracowano na podstawie polskiej, angielskiej i niemieckiej encyklopedii Wikipedia. |
Osobnik dorosły nocą
Gimnastyka przed wieczornym wylotem
Uszatka - podobne gatunki
 |
Puchacz
© Jurek Grzesiak 2004 - Fotograficzny atlas flory i fauny - Uszatka